Da đầu khô là do da thiếu độ ẩm trong khi gàu là do lượng dầu dư thừa trên da đầu và sự phát triển quá mức của nấm Malassezia. Gàu không thể chữa khỏi nhưng các triệu chứng của nó có thể được kiểm soát bằng dầu gội chuyên dụng.
Nếu bạn có da đầu khô, bong tróc, bạn có thể nghi ngờ bị gàu. Nhưng đó có thể là triệu chứng của da đầu khô. Gàu và da đầu khô có các triệu chứng chính giống nhau là bong tróc và ngứa da đầu, nhưng chúng là hai tình trạng khác nhau.
Với da đầu khô, da của bạn sẽ bị kích ứng và bong tróc. Khi bị gàu, nguyên nhân là do có quá nhiều dầu trên da đầu cùng với sự phát triển quá mức của nấm men, được gọi là Malassezia, vốn đã có trên da của bạn. Lượng dầu dư thừa đó khiến các tế bào da tích tụ và sau đó bong ra. Xác định đúng tình trạng da đầu của bạn là khô hay gàu sẽ giúp bạn có được phương pháp điều trị phù hợp và loại bỏ những vảy đó vĩnh viễn.
Nguyên nhân da đầu khô
Bạn bị khô da đầu khi da có quá ít độ ẩm. Da trên da đầu của bạn sẽ bị kích ứng và bong tróc. Nếu da đầu của bạn bị khô, da ở các bộ phận khác trên cơ thể, chẳng hạn như cánh tay và chân, cũng có thể bị khô.
Da đầu khô cũng có thể được kích hoạt bởi các yếu tố như sau:
- Không khí lạnh, khô
- Viêm da tiếp xúc do phản ứng với các sản phẩm bạn bôi lên da đầu, chẳng hạn như dầu gội, gel tạo kiểu và keo xịt tóc
- Tuổi tác
- Việc sử dụng các sản phẩm làm mất đi lớp dầu tự nhiên trên da của bạn
Nguyên nhân gàu
Nguyên nhân chính gây ra gàu là viêm da tiết bã, một tình trạng khiến da bạn nhờn, đỏ và đóng vảy. Các vảy màu trắng hoặc vàng bong ra, tạo thành gàu. Bạn có thể bị viêm da tiết bã ở bất cứ nơi nào có tuyến dầu, bao gồm lông mày, háng, nách, ngực, lưng trên, tai và dọc theo hai bên mũi. Góp phần vào việc tạo ra gàu còn có sự góp phần của một loại nấm có tên Malassezia . Loại nấm này thường sống trên da đầu của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn có quá nhiều nấm, nó sẽ khiến các tế bào da của bạn nhân lên nhanh hơn bình thường. Khi bạn bị gàu, các tế bào da trên da đầu bong ra nhanh hơn bình thường.
Một số yếu tố có thể khiến Malassezia sinh sôi nảy nở, bao gồm:
- Tuổi
- Nội tiết tố
- Căng thẳng
- Tình trạng bệnh lý tiềm ẩn và thiếu hụt dinh dưỡng
Tóc bẩn không gây gàu, nhưng nếu bạn không gội đầu thường xuyên, lượng dầu tích tụ có thể góp phần gây ra gàu.
Gàu và da đầu khô
Triệu chứng gàu và da đầu khô
Sau đây là so sánh các triệu chứng chính của từng tình trạng:
Gàu |
Da đầu khô |
|
Những mảnh lớn bóng dầu có màu vàng hoặc trắng | ✓ | |
Mảnh khô nhỏ hơn |
✓ | |
Ngứa da đầu |
✓ | ✓ |
Da nhờn, đỏ, có vảy |
✓ | |
Da khô ở các bộ phận khác trên cơ thể bạn |
✓ |
Gặp bác sĩ
Bạn có thể tự mình điều trị hầu hết gàu bằng dầu gội không kê đơn. Nếu bạn đã thử dùng dầu gội trị gàu ít nhất một tháng mà tình trạng vảy gàu không được cải thiện, chúng ngày càng trầm trọng hơn hoặc da đầu đỏ hoặc sưng tấy, hãy hẹn gặp bác sĩ da liễu, bác sĩ chuyên khoa về gàu, điều trị da. Bạn có thể có một tình trạng da khác cần được điều trị.
Bác sĩ sẽ xác định xem bạn có bị gàu hay không bằng cách nhìn vào da đầu và tóc của bạn. Họ có thể loại trừ các tình trạng như bệnh chàm và bệnh vẩy nến, những bệnh này cũng có thể gây bong tróc da đầu của bạn.
Điều trị
Nếu bạn có da đầu khô, hãy gội bằng dầu gội dịu nhẹ không Sulfate và sau đó sử dụng dầu xả dưỡng ẩm. Một cách để biết bạn có da đầu khô hay gàu hay không là thoa một loại kem dưỡng ẩm nhẹ lên da đầu trước khi đi ngủ. Nếu nguyên nhân là do da đầu khô, các vảy sẽ biến mất khi bạn tắm vào sáng hôm sau. Một số nhà tạo mẫu tóc có thể thực hiện liệu pháp điều trị da đầu bằng cách sử dụng hơi nước để cung cấp thêm độ ẩm cho da đầu của bạn.
Dầu gội trị gàu
Đối với tình trạng gàu nhẹ, hãy gội đầu mỗi ngày bằng dầu gội làm sạch dịu nhẹ để giảm lượng dầu trên da đầu. Nếu gàu của bạn nghiêm trọng hơn hoặc dầu gội thông thường không có tác dụng, hãy thử dùng dầu gội trị gàu.
Hầu hết các loại dầu gội trị gàu đều chứa thuốc diệt nấm trên da đầu hoặc loại bỏ lớp da bong tróc. Dưới đây là một số ví dụ:
- Piroctone Olamine: Piroctone Olamine hoạt động bằng cách kiểm soát sự phát triển của Malassezia, một loại nấm men thường thấy trên da đầu và có thể góp phần gây ra gàu và các vấn đề về da đầu khác. Nó thực hiện điều này bằng cách phá vỡ màng tế bào của nấm men, ngăn cản nó nhân lên và lan rộng. Ngoài đặc tính kháng nấm, Piroctone Olamine còn có đặc tính giữ ẩm có thể giúp làm dịu và cấp nước cho da đầu, ngăn ngừa khô và bong tróc. Piroctone Olamine thường được coi là an toàn khi sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc tóc và phù hợp với những người có làn da nhạy cảm. Nó cũng an toàn khi sử dụng trên tóc nhuộm và không gây phai màu hoặc bong tróc màu. Sau sáu tuần điều trị, gàu trên da đầu giảm 81,7% khi sử dụng dầu gội chứa 0,5% piroctone olamine so với 68,6% nhờ dầu gội chứa 0,5% Zinc pyrithione.
- Pyrithione Zinc là thuốc chống nấm. Nó giết chết loại nấm gây bong tróc trên da đầu của bạn. Dầu gội kẽm Pyrithione đủ nhẹ nhàng để sử dụng hàng ngày.
- Selenium sulfide làm giảm lượng nấm và ngăn không cho quá nhiều tế bào da chết đi. Nếu bạn có mái tóc vàng, xám hoặc nhuộm tóc, hãy hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi sử dụng dầu gội có chứa selen sulfua. Nó có thể thay đổi màu tóc của bạn.
- Ketoconazol tiêu diệt nấm gây gàu. Bạn có thể mua nó ở dạng không kê đơn hoặc theo toa.
- Axit salicylic loại bỏ vảy thừa trên da đầu trước khi bong tróc. Axit salicylic có thể làm khô da và gây bong tróc nhiều hơn.
Dầu cây trà trị gàu
Dầu gội có chứa dầu cây trà là một phương thuốc thay thế cho gàu. Dầu cây trà là một thành phần tự nhiên có đặc tính kháng nấm mà một số nghiên cứu cho thấy có thể điều trị gàu. Một số người bị dị ứng với dầu cây trà. Hãy hỏi bác sĩ trước khi bạn thử nó. Ngừng sử dụng sản phẩm nếu bạn bị mẩn đỏ hoặc sưng tấy.
Cho dù bạn thử loại dầu gội trị gàu nào, hãy đọc hướng dẫn trên chai và làm theo cẩn thận. Nếu bạn không chắc chắn nên sử dụng loại dầu gội nào hoặc tần suất sử dụng, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn. Bạn có thể phải thử một vài nhãn hiệu trước khi tìm được loại có tác dụng giảm gàu.
Sau khi tình trạng gàu được cải thiện, bạn có thể giảm số ngày sử dụng dầu gội. Đối với tình trạng gàu cứng đầu hơn, bác sĩ có thể kê toa loại dầu gội mạnh hơn hoặc thuốc bôi steroid hoặc thuốc chống nấm tại chỗ.
Phòng ngừa
Dưới đây là một số mẹo để ngăn ngừa gàu và da đầu khô:
Nếu bạn bị gàu, hãy gội đầu thường xuyên bằng dầu gội trị gàu. Đảm bảo xả sạch toàn bộ dầu gội.
Tránh sử dụng các sản phẩm dành cho tóc có chứa chất tẩy rửa mạnh và cồn. Những thành phần này có thể làm khô da đầu của bạn. Ngoài ra, hãy tránh các sản phẩm tạo độ bóng mượt cho tóc ví dụ dầu gội chứa silicone vì chúng có thể tích tụ trên da đầu của bạn.
Dành vài phút dưới ánh nắng mặt trời mỗi ngày. Có một số bằng chứng cho thấy việc tiếp xúc với tia cực tím (UV) có thể giúp kiểm soát gàu. Tuy nhiên, bạn không nên tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời vì nó có thể làm tăng nguy cơ ung thư da.
Tránh căng thẳng bằng thiền, yoga, thở sâu và các kỹ thuật thư giãn khác cũng có thể giảm gàu
Quan điểm
Gàu không thể chữa được. Hầu hết mọi người sẽ phải kiểm soát các triệu chứng trong thời gian dài. Thông thường, các vảy sẽ đến và đi. Điều trị gàu bằng dầu gội đặc biệt có thể kiểm soát tình trạng của bạn và ngăn ngừa ngứa và bong tróc.
SOURCES
- Borda L, et al. (2015). Seborrheic dermatitis and dandruff: A comprehensive review.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4852869/ - Dandruff. (2016).
http://www.nhs.uk/conditions/Dandruff/Pages/Introduction.aspx#GP - Loing E, et al. (2017). New targets in the battle against dandruff.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29465391/ - Mahmood T, et al. (2021). Formulation and in vitro characterization of tea tree oil anti-dandruff shampoo.
https://www.eurekaselect.com/article/115459 - Seborrheic dermatitis: Signs and symptoms. (n.d.).
https://www.aad.org/public/diseases/a-z/seborrheic-dermatitis-symptoms