Mụn trứng cá

Tổng quan

Mụn trứng cá là một tình trạng da xảy ra khi các nang lông của bạn bị bịt kín bởi dầu và tế bào da chết. Nó gây ra mụn đầu trắng, mụn đầu đen hoặc mụn nhọt. Mụn trứng cá phổ biến nhất ở thanh thiếu niên, mặc dù nó ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi.

Có nhiều phương pháp điều trị mụn hiệu quả, nhưng mụn trứng cá có thể dai dẳng. Mụn và vết sưng tấy cần thời gian để lành, và khi một mụn bắt đầu biến mất, những nốt mụn khác dường như lại mọc lên.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nó, mụn trứng cá có thể gây mặc cảm về cảm xúc và có thể để lại sẹo trên da nếu bạn không chăm sóc da và điều trị đúng cách. Bạn bắt đầu điều trị càng sớm, nguy cơ mắc các vấn đề như vậy càng thấp.

Triệu chứng

Mụn nang

Các dấu hiệu mụn khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng của bạn:

• Mụn đầu trắng (lỗ chân lông đóng kín)

• Mụn đầu đen (mở lỗ chân lông)

• Các nốt sần nhỏ, đỏ, mềm (còn gọi là sẩn)

• Mụn nhọt (mụn mủ), là những nốt sẩn có mủ ở đầu

• Các cục u lớn, rắn, gây đau dưới da (nốt sần)

• Các cục mủ gây đau ở dưới da (mụn trứng cá dạng nang)

Mụn trứng cá thường xuất hiện trên mặt, trán, ngực, lưng trên và vai.

 

Khi nào đến gặp bác sĩ

Nếu các biện pháp tự chăm sóc không làm sạch mụn, mụn trứng cá vẫn tồn tại hoặc nghiêm trọng, bạn có thể tìm đến bác sĩ da liễu để được điều trị.

Đối với nhiều phụ nữ, mụn trứng cá có thể tồn tại trong nhiều thập kỷ, với các đợt bùng phát thường xảy ra một tuần trước kỳ kinh nguyệt. Loại mụn này có xu hướng tự khỏi mà không cần điều trị ở những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai.

Ở người lớn tuổi, sự khởi phát đột ngột của mụn trứng cá nặng có thể báo hiệu một bệnh lý có từ trước cần được chăm sóc y tế.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cảnh báo rằng một số loại kem dưỡng da, sữa rửa mặt trị mụn không kê đơn phổ biến có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng. Loại phản ứng này khá hiếm, vì vậy đừng nhầm lẫn nó với bất kỳ mẩn đỏ, kích ứng hoặc ngứa ngáy nào xảy ra ở những vùng bạn đã thoa thuốc hoặc sản phẩm dùng ngoài.

Tìm kiếm trợ giúp y tế khẩn cấp nếu sau khi sử dụng một sản phẩm chăm sóc da mà bạn gặp phải tình trạng:

• Ngất xỉu
• Khó thở
• Sưng mắt, mặt, môi hoặc lưỡi
• Căng cứng họng

Nguyên nhân

Mụn trứng cá phát triển như thế nào

Bốn yếu tố chính gây ra mụn trứng cá:

• Sản xuất dầu (bã nhờn) dư thừa
• Các nang lông bị tắc nghẽn bởi dầu và tế bào da chết
• Vi khuẩn
• Viêm

Mụn trứng cá thường xuất hiện trên mặt, trán, ngực, lưng trên và vai của bạn vì những vùng da này có nhiều tuyến dầu (bã nhờn) nhất. Các nang lông được kết nối với các tuyến dầu.

Thành nang có thể phồng lên và tạo ra mụn đầu trắng. Hoặc nốt mụn có thể bị mở ở bề mặt da và thâm đen, gây ra mụn đầu đen. Mụn đầu đen có thể trông giống như bụi bẩn mắc kẹt trong lỗ chân lông. Nhưng trên thực tế, lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi vi khuẩn và dầu, chúng sẽ chuyển sang màu nâu khi tiếp xúc với không khí.

Mụn nhọt là những nốt đỏ nổi lên với trung tâm màu trắng, nó được hình thành khi các nang lông bị tắc bị viêm hoặc nhiễm trùng. Sự tắc nghẽn và viêm nhiễm sâu bên trong nang lông tạo ra những cục u giống như u nang bên dưới bề mặt da của bạn. Các lỗ chân lông khác trên da của bạn, là lỗ mở của các tuyến mồ hôi, thường không liên quan đến mụn trứng cá.

Một số yếu tố có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm mụn trứng cá:

• Thay đổi nội tiết tố. Nội tiết tố androgen là nội tiết tố tăng lên ở trẻ em trai và trẻ em gái trong tuổi dậy thì và làm cho các tuyến bã nhờn mở rộng và tạo ra nhiều bã nhờn hơn. Sự thay đổi hormone trong thời kỳ trung niên, đặc biệt là ở phụ nữ, cũng có thể dẫn đến nổi mụn.
• Một số loại thuốc. Ví dụ như thuốc có chứa corticosteroid, testosterone hoặc lithium.
• Chế độ ăn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng tiêu thụ một số loại thực phẩm – bao gồm cả thực phẩm giàu carbohydrate, chẳng hạn như bánh mì, bánh mì tròn và khoai tây chiên – có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá. Hiện tại chúng ta cần nhiều nghiên cứu sâu hơn để kiểm tra xem liệu những người bị mụn trứng cá có được lợi ích đi kèm khi tuân theo những hạn chế về chế độ ăn uống cụ thể hay không.
• Căng thẳng. Căng thẳng không gây ra mụn, nhưng nếu bạn đã bị mụn, căng thẳng có thể làm cho nó trở nên tồi tệ hơn.

Những sai lầm huyền thoại về mụn trứng cá

Những yếu tố bên dưới ít ảnh hưởng đến mụn trứng cá:

• Sô cô la và thức ăn nhiều dầu mỡ. Ăn sô cô la hoặc đồ ăn nhiều dầu mỡ ít hoặc không ảnh hưởng đến mụn trứng cá.
• Vệ sinh. Mụn không phải do da bẩn. Trên thực tế, chà rửa da quá mạnh hoặc tẩy rửa bằng xà phòng hoặc hóa chất quá mạnh sẽ gây kích ứng da và có thể khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn.
• Mỹ phẩm. Mỹ phẩm không nhất thiết làm trầm trọng thêm tình trạng mụn, đặc biệt nếu bạn sử dụng trang điểm không chứa dầu, không làm tắc nghẽn lỗ chân lông (noncomedogenics) và tẩy trang thường xuyên. Mỹ phẩm không chứa dầu không ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc trị mụn.

Các biến chứng

Những người có loại da sẫm màu có nhiều khả năng gặp phải các biến chứng mụn trứng cá hơn:

• Các vết sẹo. Da rỗ (sẹo mụn) và sẹo dày (sẹo lồi) có thể tồn tại lâu dài sau khi mụn đã lành.
• Những thay đổi trên da. Sau khi hết mụn, vùng da bị ảnh hưởng có thể sẫm màu hơn (tăng sắc tố) hoặc sáng hơn (giảm sắc tố) so với trước khi tình trạng này xảy ra.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ gây mụn trứng cá bao gồm:

• Tuổi tác. Mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể bị mụn trứng cá, nhưng nó phổ biến nhất ở thanh thiếu niên.
• Thay đổi nội tiết tố. Những thay đổi như vậy thường gặp ở tuổi dậy thì hoặc khi mang thai.
• Lịch sử gia đình. Di truyền đóng một vai trò trong mụn trứng cá. Nếu cả bố và mẹ của bạn đều bị mụn trứng cá, bạn cũng có khả năng bị mụn trứng cá.
• Chất nhờn hoặc dầu. Bạn có thể bị mụn trứng cá khi da tiếp xúc với dầu hoặc kem dưỡng da, lotion chứa dầu.
• Ma sát hoặc áp lực lên da của bạn. Điều này có thể được gây ra bởi các vật dụng như điện thoại di động, mũ bảo hiểm, vòng cổ và quai ba lô quá chặt.

References

1. Acne. Mayo Clinic; 2019.
2. American Academy of Dermatology. Guidelines of care for the management of acne vulgaris. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2015.12.037.
3. Alpha hydroxyl acids (AHAs). Natural Medicines. https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com. Accessed July 9, 2020.
4. Rakel D, ed. Acne vulgaris and acne rosacea. In: Integrative Medicine. 4th ed. Elsevier; 2018. https://www.clinicalkey.com. Accessed Sept. 5, 2017.
5. Dinulos JGH. Acne, rosacea, and related disorders. Habif’s Clinical Dermatology. 7th ed. Elsevier; 2021. https://www.clinicalkey.com. Accessed July 6, 2020.
6. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. https://www.niams.nih.gov/health-topics/acne. Accessed July 9, 2020.
7. Graber E. Treatment of acne vulgaris. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed July 9, 2020.
8. Thiboutot D, et al. Pathogenesis, clinical manifestations and diagnosis of acne vulgaris. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed July 9, 2020.
9. Kermott CA, et al., eds. Acne. In: Mayo Clinic Book of Home Remedies. 2nd ed. Time; 2017.
10. Maymone M, et al. Common skin disorders in pediatric skin of color. Journal of Pediatric Health Care. 2019; doi:10.1016/j.pedhc.2019.04.019.
11. Matthes BM, et al. Intralesional corticosteroid injection. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed July 8, 2020.
12. Gibson LE (expert opinion). Mayo Clinic. July 20, 2020.